Dış Ticarette Aranan Diğer Belgeler
A. MENŞE İSPAT BELGESİ (Certificate of Origin)
Menşe İspat Belgesi, bir malın üretildiği ülkeyi gösteren belgedir (Örnek 18). Bu belge, alıcının isteği üzerine satıcı tarafından düzenlenerek satıcının ülkesindeki yetkili merciler tarafından onaylanır. Bu merciler genellikle ticaret odaları, bazen de ithalatçı ülkenin yerel temsilciliğidir. Menşe İspat Belgesi, malın üretildiği veya imal edildiği ülkenin saptanması ve gümrük vergilerinde indirim veya muafiyet uygulanması amacıyla düzenlenir.
B. DOLAŞIM BELGELERİ (Movement Certificate A.TR ve EUR 1)
Avrupa Topluluğu (AT), üye ülkeler arasında ortak pazar kurmak amacıyla “gümrük birliği” temeli üzerine kurulu bir birleşme hareketidir. Gümrük birliği çerçevesinde, üye ülkeler arasında uygulanan gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve benzer ikili tedbirlerin kaldırılması yanında, üye ülkelerin diğer ülkelerle olan ticaretinde bir “Ortak Gümrük Tarifesi” uygulaması kabul edilmiştir. Bu amaçla bir malın hangi ülkeden geldiğinin ve ne gibi bir gümrük tarifesinin uygulanması gerektiğinin kolaylıkla saptanması amacıyla çeşitli dolaşım belgeleri düzenlenmektedir.
A.TR Dolaşım Belgesi; ihraç edilen malın Türkiye’den Topluluğa veya Topluluk’tan Türkiye’ye doğrudan doğruya taşınması halinde düzenlenir (Örnek.20).
EUR.1 Dolaşım Belgesi; Türkiye ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkeleri (İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsviçre) menşeli ürünlerin anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesini sağlamak üzere ihracatçı ülke gümrük idaresince yetkili kılınan kuruluşlarca usulüne uygun olarak düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen belgedir (Örnek 19). EUR.1 belgesinin ihracatçı ülke Gümrük İdaresince vize edildiği tarihten itibaren 4 ay içinde ithalatçı taraf ülkenin Gümrük İdaresine verilmesi gerekir.
C. GÜMRÜK BEYANNAMESİ
Türkiye’nin, 01.01.1996 tarihinden itibaren Avrupa Topluluğu ile gümrük birliğine gitmesinden önce gümrüklerde, ithalat işlemlerinde Gümrük Giriş Beyannamesi, ihracat işlemlerinde ise Gümrük Çıkış Beyannamesi düzenlenmekteydi. 01.01.1996 tarihinden itibaren bu belgeler kaldırılarak ithalat, ihracat ve transit ticaret işlemlerinde tek tip gümrük beyannamesi kullanılmaya başlanmıştır (Örnek 20).
D. ÇEKİ LİSTESİ (Weight Note)
Çeki listesi, sevkedilen malların ağırlığını gösteren bir belgedir. Üçüncü şahıslarca veya bizzat satıcı tarafından düzenlenir. Özellikle yüklenirken tartılmasına imkan olmayan dökme mallar için yükleyenin beyanına istinaden, mal miktarı tespit edilmiş konşimento ibraz edileceği hallerde ve ziyan ve hasar tespitinde sigorta şirketlerince aranan önemli bir belgedir. (Örnek 21)
E. KOLİ LİSTESİ (Packing List)
Bu belge gönderilen malların koliler halinde ambalaj edilmesi durumunda, her kolinin içinde hangi maldan kaç birim bulunduğunu gösteren listedir (Örnek 22). Böylece ambalajı açmadan içindeki malların bilinmesi olanağını sağlar. Koli listesinin düzenlenmiş faturaya uygun olması gerekir.
F. KALİTE UYGUNLUK VE SAĞLIK UYGUNLUK BELGESİ
Bu belgeler, özellikle insan sağlığıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilgili malların ithali veya ihracı sırasında, ithalatçı tarafından talep edilmesi halinde düzenlenir. İhracatçı kalite uygunluk belgelerini çeşitli standardizasyon kurumlarından sağlar
G. GÖZETİM RAPORU (Certificate of Inspection)
Mal ile vesaik arasındaki uygunluğu tespit etmek amacıyla düzenlenmesi talep edilen bir belgedir. Gözetme veya kontrol belgesi bağımsız, güvenilir gözetim kuruluşlarınca, malın kalitesinin ve miktarının kesin olarak belirlenmesi amacıyla düzenlenir. Bu raporlar (Örnek 23) ithalatçıya satış sözleşmesinde belirtilen nitelik ve nicelikte malın sevk edilip edilmediğini gösterir. İhracatçı ise bu raporlarla sevkettiği malların kalitesini alıcıya akreditifi açan bankaya ve üçüncü şahıslara karşı belgelemiş olur.
H. ANALİZ RAPORU (Certificate of Analysis)
Bu rapor özellikle madensel ve kimyasal ürünlerin veya hammaddelerin ithal edilmesi sırasında ihracatçıdan talep edilir (Örnek 24). İthal edilecek malın kimyasal niteliğinin ve kalitesinin saptanması için yaptırılan analizler sonucunda düzenlenen bir belgedir. Bu belge ile ihracatçı satış sözleşmesinde belirtilen nitelikte malı alıcıya göndermiş olduğunu kanıtlar.
