Türkiye’de beceri yönetimi, ölçme ve değerlendirme, çalışan bağlılığı ve deneyimi, ücret araştırmaları, mobil işgücü (expat) yönetimi danışmanlığı, yan haklar ve esnek yan haklar danışmanlığı, bireysel emeklilik planları ve aktüeryal değerleme mevzularında insan kaynakları yönetim danışmanlığı hizmetleri sunan Mercer, ‘2023 Ücret ve Yan Haklar Araştırması’nın neticelerini paylaştı. Toplam 489 firmanın katılmış olduğu araştırmanın sonuçlarına bakılırsa firmalar 2023 yılı için ücret artışını averaj yüzde 61 olarak planlıyor. Firmaların yüzde 53’ü yılda bir kez, yüzde 42’si iki kez ve yüzde 5’i ise üç ve üstünde zam yapmayı hedefliyor.
Türkiye’den değişik sektörlerden firmaların katılımıyla gerçekleşen araştırmanın sonuçlarına bakılırsa, 2023 yılı için en yüksek artış planlayan sektörler, averaj yüzde 70,5 ile otomotiv ana endüstri, averaj yüzde 68,6 ile enerji, averaj yüzde 67,3 ile üretim, averaj yüzde 67,1 ile otomotiv tedarik endüstri ve averaj 66,8 ile maden ve metal sektörleri olarak ön plana çıkıyor.
2022’de firmaların yüzde 96’sı ek ücret artışı gerçekleştirmiş oldu
Mercer’ın araştırması’na bakılırsa; 2022 senesinde ek ücret artışı gerçekleştiren firmaların oranı yüzde 96 oldu. Bunun yanı sıra, firmaların yüzde 31’i 2022 senesinde minimum 2 kez ek ücret artışı gerçekleştirmiş oldu. 2021 senesinde ise Türkiye’de ek ücret artışı gerçekleştiren firmaların oranı yüzde 35 olmuştu. 2021 senesinde meydana getirilen ek artışlar da dahil edildiğinde tüm sektörler genelinde averaj piyasa ilerlemesinin yüzde 105’lik bir orana ulaşıldığı görülüyor.
Yan haklarda ödenekler arttı
Araştırmanın sonuçlarına bakılırsa; geçtiğimiz yıllarda senede bir kez güncellenen yiyecek ve yol yardımı benzer biçimde sıkça kullanılan yan hak ödeneklerini firmalar 2022 senesinde 2 yada 3 kez artırdı. Tüm firmalar içinde günlük yiyecek çeki tutarları averajda 84 TL’ye, günlük yol ulaşım ödenekleri ise averajda 51 TL’ye terfi etti. Mevcut piyasa koşullarına karşı firmalar çalışanlarına sağlamış olduğu yan hak uygulamalarının çeşitliliğini artırdı. Bunlar içinde esnek yan haklara geçiş ve daha sık uygulanan spot bonuslar öne çıkan uygulamalar oldu. Well-being çerçevesinde (psikolog, diyetisyen, spor kulübü üyelikleri vb.) sağlanan yan hak uygulamalarının yanı sıra bilhassa IT rolleri için sağlanan uzun dönem teşvik uygulamalarının da arttığı gözlemleniyor.
“Yüksek enflasyon ücret artışı beklentilerini yükseltmeye devam ediyor”
Mercer’ın hazırladığı Ücret ve Yan Haklar araştırmalarının, firmalara piyasada konumlarını denetim edebilme, ücretlendirme ve yan haklar politikalarını gözden geçirme, personel maliyetlerini etkin yönetme, sektörel bazda karşılaştırmalar yapabilme adına objektif veriler sağladığını, belirten Mercer Türkiye CEO’su Dinçer Güleyin, bu çalışmanın şirketlerin karar alma süreçlerini destekleyen mühim bir vasıta bulunduğunu açıkladı. Güleyin, “Türkiye’de bilhassa pandemi sonrasında yaşanmış olan ekonomik dalgalanmalarla beraber bu yıl daha çok gördüğümüz yüksek enflasyon, çalışan tarafında ücret artış beklentilerini de yükseltmeye devam ediyor. 2023 senesinde şirketlerin çalışanlarına yapması beklenen toplam ücret oranı artışı yüzde 61 olarak tespit edildi. Bunun yanı sıra yüksek enflasyon ve asgari ücretteki yüksek artışlar, yeni mezun ücret seviyesini yukarı yönlü oynatırken, organizasyonlardaki üst düzey rollerde benzer seviyelerde artışlar yapılmadığı görüldü. Bu durum, Türkiye’deki yeni mezun ve genel müdür seviyeleri arasındaki makasın 2021’e bakılırsa daraldığını gösteriyor” dedi.
“Son 16 senenin en yüksek global beceri kıtlığı seviyesine ulaşıldı”
İş gücü piyasaları pandeminin etkilerinden kurtulmaya çalışırken, zamanı bir seviyede beceri kıtlığı problemi ile karşı karşıya bulunduğunun altını çizen Güleyin, “Son 16 senenin en yüksek global beceri kıtlığı seviyesine ulaşıldı. Firmaların yüzde 75’i küresel olarak gereksinim duydukları kabiliyeti bulmakta güçlük çektiklerini bildiriyor. Bu oran, 2021 senesinde yüzde 69 olarak karşımıza çıkmıştı. 2021’de kuvvetli bir toparlanma kaydettikten sonrasında, dünya 2023’de daha mütevazı bir ekonomik büyümeye hazırlanıyor. Korona virüs salgınının devam eden tesirleri, tedarik zinciri kesintileri, enflasyon ve Ukrayna krizi belirsizliğin devam etmesine niçin oluyor. Dayanıklılık ve yılmazlık (Resilience) firmalar için birinci öncelik olmaya devam ediyor” dedi.
