Avrupa Komisyonu, kentsel mobilitenin tüm Avrupa karayolu taşımacılığı CO2 emisyonlarının %40’ından görevli bulunduğunu tahmin ediyor, bu da iklimin korunması için sürdürülebilir kentsel taşımacılığın önemini gösteriyor.
Quadricycle, motosiklet motoruyla çalışan dört tekerlekli bisiklet anlamına gelmekte olup dört tekerlekli bisiklet, dört tekerlekli mikro otomobillere yönelik bir Avrupa Birliği vasıta kategorisidir.
Tarihte malum ilk Quadricycle aracın mucidi Henry Ford’dur. Dört tekerlekli bisiklet sınıflandırması, Avrupa Birliği’nin dört tekerlekli bisikletlerin mopedlerle aynı kategoriye girmesine kabul eden 92/61/EEC Sayılı Direktifi’nin yayınladığı 1992 senesinde resmi olarak oluşturulmuştur.
2002’de, Çerçeve Direktifi 2002/24/EC ondan sonra hafifçe ve ağır dört tekerlekli bisikletler içinde fark yaparak bu tanımı iyileştirmiştir.
Avrupa Komisyonu tarafınca kabul edilen yol haritasının temel hedeflerinden biri 2050 yılına kadar şehirlerde konvansiyonel yakıtlı arabaların kaldırılması ve temiz kentsel ulaşım ve işe gidip gelme sağlamak için daha ufak, daha hafifçe ve daha hususi karayolu binek araçlarının kullanımına geçmektir.
AB standartlarında ki kategorilere ayrılırken kullanılan L kategorisi dörtten azca tekerlekli motorlu araçlar ve bazı hafifçe dört tekerlekli araçlar için kullanılır ve L1’den başlayıp L7’ye kadar devam eder.
Burada bir tek L6 hafifçe, L7 ise ağır dört tekerli vasıta kategorilerini ifade etmektedir. Elektrikli L Kategorisi Araçlar (LEV), ufak boyutları ve hafiflikleri sebebiyle averaj bir yolcunun gereksinimlerini karşılayabilen bu tür alternatiflerin bir parçasıdır.
L6, Framework Directive 2002/24/EC tarafınca; akülerin hacmi hariç, yüksüz hacmi 425 kilo, maksimum hızı da 45 km/h dan fazla olmayan (pozitif) ateşlemeli motorlarda motor silindir kapasitesi 50 cm3’ü yada öteki içten yanmalı motorlarda azami net gücü 6 kW’ı geçmeyen vasıta tipi olarak tanımlanmıştır.
L7 ise gene aynı kaynakta, tasarım yükü 200 kilo’ı (yolcu) yada 1000 kilo’ı (mal) aşmayan ve azami net ağırlığı akülerin hacmi hariç 450 kilo’dan fazla olmayan ve net motor gücü 15 kW’ı geçmeyen vasıta modeli olarak tanımlanmıştır.
Elektrikli scooterlar, elektrikli bisikletler, elektrikli üç tekerlekli bisikletler (e-trikes), elektrikli tekerlekli araçlar, elektrikli tek tekerlekli bisikletler, elektrikli kaykaylar, elektrikli eğlence araçları benzer biçimde hafifçe elektrikli taşıtlarda L kategorisi altına girer.
Elektrikli L kategorisi araçların kullanımı, büyük elektrikli araçlara nazaran daha uygun fiyatlı ve erişilebilirdir. Sıfır emisyonlu ve ergonomik yapıları sebebiyle trafiği azaltmaya ve daha temiz bir çevreye katkıda bulunmaya destek olabildikleri için sıkışık kentsel alanlarda tercih sebebidir. Sadece, kullanımı ve kullanılabilirliği mahalli yasal düzenlemelere bağlı olarak değişebilir.
LEV’lerin Bazı Ortak Özellikleri
Minik Boyut: kompakt ve ufak boyutları, onları sıkışık kent sokaklarında gezinmek için ideal kılar ve dar alanlara rahatça park edilirler.
Sınırı olan Hız: 25 ila 45 km/h içinde değişen sınırı olan azami hızlara haizdir. Düşük süratli kentsel ortamlarda kullanılmak suretiyle tasarlanmışlardır.
Düşük Emisyonlar: elektrik motorlarıyla çalıştırılır, bu da onları çevre dostu yapar ve kent merkezlerinde azaltılmış emisyonlara katkıda bulunur.
İki yada Dört Koltuk: modele bağlı olarak iki yada dört yolcuyu barındıracak şekilde tasarlanabilirler.
Kolay Tasarım: çoğu zaman rahat, minimalist bir tasarıma haizdir ve maliyetleri düşük tutmak için temel özelliklere ve olanaklara haizdir.
LEV’ların Dezavantajları
Sınırı olan Hız: Yüksek süratli otoyollar için uygun değildir. Kısıtlanmış azami hızları, daha uzun yolculuklar için kullanılabilirliklerini sınırlar.
Sınırı olan Menzil: Minik pil boyutlarından dolayı sınırı olan bir sürüş menziline haizdir bu da daha uzun yolculuklar için kaygı deposu olabilir.
Güvenlik Endişeleri: Kompakt boyutları ve sınırı olan çarpışma koruma özellikleri sebebiyle, bir çarpışma durumunda daha büyük, tam boyutlu araçlardan daha azca güvenlik sağlayabilir.
Sınırı olan Yolcu Kapasitesi: Bir çok LEV iki yolcu için tasarlanmıştır ve bazı modeller uzun yolculuklar yada daha büyük grupları taşımak için o denli rahat olmayabilir.
Sınırı olan Kargo Alanı: LEV’lar sınırı olan depolama alanına haiz olabilir, bu da yiyecek yada öteki hacimli eşyaları taşırken bir dezavantaj olabilir.
Düzenlemeler ve Yasal Sınırlamalar: LEV’ları çevreleyen sınıflandırma ve düzenlemeler bölgeye nazaran değişebilir. Bazı yerlerde, belirli alanlarla sınırı olan olabilir yada hususi lisanslar gerektirebilir.
LEV’lerin Gelişimine Katkı Sağlaya(N)/(Cak) Değişkenler
Pil Teknolojisi: Pil teknolojisindeki gelişmeler, LEV için daha yüksek enerji yoğunluklarına ve daha uzun sürüş mesafelerine katkı sağlar. Geliştirilmiş piller, aracın kullanılabilirliğini artırabilir ve şarj sıklığını azaltabilir.
Güvenlik Özellikleri: Elektronik stabilite kontrolü (ESC), çarpışmadan kaçınma sistemleri ve geliştirilmiş çarpışma koruması benzer biçimde gelişmiş güvenlik özelliklerinin uygulanması, LEV’lerin genel güvenliğini artırabilir.
Konfor ve Ergonomi: Oturma, iç tasarım ve ses yalıtımındaki iyileştirmeler, bilhassa daha uzun yolculuklarda sürüş deneyimini daha rahat ve keyifli hale getirebilir.
Hafifçe Malzemeler: Karbon fiber yada gelişmiş kompozitler benzer biçimde hafifçe malzemelerin kullanılması, aracın ağırlığını azaltabilir, bu da enerji verimliliğinin ve yol tutuşunun iyileştirilmesine neden olur.
Otonom Teknoloji: Otonom sürüş yeteneklerinin entegre edilmesi, bilhassa düşük süratli trafiğin olduğu kentsel ortamlarda güvenliği ve rahatlığı artırabilir.
Verimli Motorlar ve Aktarma Organları: Elektrik motorlarının ve aktarma organlarının verimliliğinin artırılması, daha iyi hızlanma, daha azca enerji tüketimi ve genel performansın artmasıyla sonuçlanır.
Şarj Altyapısı: Kentsel alanlarda şarj altyapısının geliştirilmesi ve genişletilmesi, LEV’lerin daha çok benimsenmesini teşvik eder.
Akıllı Şebeke Entegrasyonu: Akıllı şebeke teknolojilerinin uygulanması, şarj programlarını optimize edebilir ve yoğun saatlerde elektrik şebekesi üstündeki yükü azaltır.
Özelleştirme Seçenekleri: Renkler, iç kaplamalar ve aksesuarlar açısından çeşitli özelleştirme seçenekleri sunmak, daha geniş bir tüketici kitlesini çeker.
Elektrikli vasıta (EV) ile LEV’ler arasındaki temel fark boyutları, amaçları ve kullanımlarında yatmaktadır. İkisi arasındaki farkları temel olarak şu şekildedir:
- Elektrikli vasıta, çoğu zaman geleneksel içten yanmalı motorlar yerine elektrikle çalışan herhangi bir vasıta için kullanılan geniş bir terimdir.
- EA’lar, ufak kişisel elektrikli scooter ve bisikletlerden büyük elektrikli otomobillere, elektrikli kamyonlara, elektrikli otobüslere ve hatta elektrikli trenlere kadar geniş bir vasıta yelpazesini kapsar.
- Boyutlarına ve amaçlarına bağlı olarak değişik hızlarda çalışabilirler ve değişik mesafeleri kapsayabilirler.
Çoğu zaman boyutlarına ve kullanımlarına nazaran sınıflandırılırlar, mesela elektrikli otomobiller (kompakt, orta boy yada tam boy), elektrikli motosikletler, elektrikli kamyonlar vb.
- Elektrikli araçlar, kişisel ulaşım ve ticari uygulamalar için kullanılır, bunlar içinde toplu taşıma, dağıtım hizmetleri ve daha fazlası yer alır.
- LEV, bilhassa kısa mesafeli kent içi gezi, eğlence yada rekreasyon amaçları için tasarlanmış ufak ve hafifçe elektrikle çalışan ulaşım seçeneklerine özgü alt bir kategoridir.
LEV’lar çoğu zaman düşük güçleri, sınırı olan hızları ve mütevazı bir tasarımlarıyla karakterizedir.
Yaygın LEV türleri içinde elektrikli bisikletler (e-bisikletler), elektrikli kaykaylar ve düşük hız kabiliyetlerine haiz elektrikli mopedler bulunur.
Bu araçlar çoğu zaman yüksek süratli gezi yada uzun mesafe gezileri için değil, kısa mesafeli seyahatler ve ulaşım çözümleri için tasarlanmıştır.
LEV’lar, yoğun kent merkezlerinde popülerdir zira kolayca manevra yapabilirler, çevre dostudurlar ve kısa mesafeli seyahatler için sundukları kolaylık sebebiyle tercih edilirler.
Şu an Türkiye’de yerli olarak üretilen L6 özellikli araçlar yapılmaktadır. Bu araçlar akıllı şehirler ve sıfır karbon emisyonu ile ilgili meydana getirilen düzenlemeler kapsamında önemlerini artıracak ve kent içi ulaşımında tercih oranları fazlaca süratli terfi edecektir.
Görüşmek dileğiyle…
Referanslar
1.https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1096596/annex-b-l-category-vehicle-classification.pdf
- https://www.webtekno.com/henry-ford-quadricycle-hikayesi-h103137.html
- https://alternative-fuels-observatory.ec.europa.eu/general-information/vehicle-types
- https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2002L0024:20050517:EN:PDF
- Santucci, M., Pieve, M., & Pierini, M. (2016). Electric L-category vehicles for smart urban mobility. Transportation Research Procedia, 14, 3651-3660.
- 6. Hyvönen, K., Repo, P., & Lammi, M. (2016). Light electric vehicles: substitution and future uses. Transportation Research Procedia, 19, 258-268.
- Ewert, A., Brost, M., Eisenmann, C., & Stieler, S. (2020). Small and light electric vehicles: An analysis of feasible transport impacts and opportunities for improved urban land use. Sustainability, 12(19), 8098.
