PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Eskiden büyüklerimiz evlerde kemik kaynatır, o suları daha leziz ve sıhhatli olması için yiyeceklere katardı. Yemekler hem leziz olur hem de protein deposu kemik suları bünyeyi güçlendirirdi. Sadece günümüzde mevzu tüketime ulaştığında kokusu, hazırlanması benzer biçimde birçok detay sebebiyle oldukça sayıda insan, mutfağında eskisi kadar kemik kaynatmıyor. Gene iş yaşamının yoğunluğuna karışan bayanlar, kemik kaynatmaya süre bulamıyor. Bu duruma son yıllarda beslenme trendlerinde yaşanmış olan doğala dönüş de eklenince, yeni sektörler ortaya çıktı. Bunlardan biri de ‘İlikli Kemik Suyu’ pazarı. İlikli Kemik Suyu, vücudumuzun gereksinim duyan tüm vitamin, mineral, aminoasitleri ve kolajeni en organik yoldan almamızı sağlıyor. Daha ilkin de Para Dergisi olarak sayfalarımızda yer vermiş; “Market raflarındaki ilikli kemik suyu markaları çoğalıyor” demiştik.

Girişimcilerimiz çıktıkları bu yolculuğa sebepsiz başlamadı. Biz için bu ürünleri kaynatıp en organik şekilde sunuyorlar. Kimi kemik erimesi hastalığına deva bulmak, kimisi babaannesinin reçetesini evlatları için uygulayıp, onların gelişimine katkıda bulunmak, kimisi de kurumsal yaşamın içinden çıkıp kendi işini oluşturmak için bir yolculuğa çıktı ve günümüzde de dünyaya açılmış durumdalar. Fiyatlar kavanoz büyüklüğü bakımından farklılık gösteriyor. İlikli kemik suyunun yanı sıra şimdilerde pazara girmeye hazırlanan bir ürün daha var: O da ilik yağı. Onun da faydası saymakla bitmiyor. Girişimciler son bir senedir Ar-Ge merkezlerinde emek harcamaları başlatmış. Bilhassa saç bakımında kullanılıyor. Kuruyan cilde, egzamaya da oldukça iyi geldiği belirtiliyor. Küresel olarak artan sıhhatli yiyecek ve içecek talebiyle beraber, sektör süratli bir halde büyüyecek benzer biçimde gözüküyor. Sektörün kurucuları ile üretim, satış, ihracat hedeflerini ve bu alana yatırım yapmak isteyen girişimcilere tavsiyelerini konuştuk…

HEDEF BİN 250 TON

Gurvita, Türkiye’nin ulusal markette soğuk zincirde satılan ilk İlikli Kemik Suyu ve çorbaları olarak yedi yıl ilkin piyasaya çıkmış bir marka. Kurucusu Bahar Şamhili Tanju. Kemik erimesi problemi yaşayınca organik beslenme yollarına yönelen Kurucu Tanju, kendisi için hazırladığı ilikli kemik suyu ve öteki ürünlerini raflara taşımayı başardı. Ürünlerin bulunmuş olduğu marketlerde yüzde 75’lik bir pazar payına haiz olduklarını iddia eden Tanju, satışa sunulan 21 tane ürünle, toplamda 29 çeşitleri bulunduğunu söylüyor. Gurvita’nın İstanbul’da yer edinen fabrikasında aylık minimum 100 ton kemik kaynatılıyor. Geçtiğimiz yıl ise ortalama bin ton ilikli kemik suyu satışı yapılmış. Bu yıl içinde minimum bin 250 ton ilikli kemik suyu satışı hedefleniyor. Ürünlerin dünyanın pek oldukça noktasından talep gördüğünü belirten Tanju; Ortadoğu, Afrika ve Rusya pazarına ürünleri ihraç etmek için çalışmalara devam ettiklerini belirtiyor. Gurvita ürünleri, tüm Türkiye’de ortalama 4 bin mağazada satışa sunuluyor. 320 ml’lik cam kavanozdaki ilikli kemik suları 50 TL’den, 50 ml tek kullanımlık porsiyonlanmış içinde dört tane ürün bulunan ekonomik paket ise 350 TL’den marketlerde satışa sunuluyor. Sağlıksız koşullarda yetişen hayvanlarda olabilecek tüm toksin maddelerin, ağır metallerin kemik iliğinde biriktiği için hayvan kaynağının kontrollü olmasının yaşamsal ehemmiyet taşıdığını belirten Tanju, “Özenle seçtiğimiz hammaddelerimizi iyi ziraat ve hayvancılık politikalarının uygulanmış olduğu, denetimlerimiz altında bulunan tedarikçilerimizden elde ediyoruz” diyor. Gizleme koşulları hakkında da data veren Tanju, kesinlikle buzdolabında +4 C’de muhafaza edilmesi icap ettiğini, ürünlerin raf ömrünün ise dört-altı ay içinde değişim gösterdiğini vurguluyor.

1,5 MİLYON DOLARLIK BÜTÇE İLE KURULDU

Gurvita markasını yedi yıl ilkin ortalama 1,5 milyon dolarlık bir bütçe ile kurduğunu ve devamlı yatırım halletmeye devam ettiğini de söyleyen Kurucu Tanju, yeni yatırımcılara da destek olmaya çalıştığını sözlerine ilave ederek, girişimcilere ilkin Ar-Ge çalışmalarıyla yola çıkmaları icap ettiğini, kaliteden taviz vermemelerini, kazanç değil yarar odaklı düşünmelerini ve dürüst bir iletişimle çalışmalarını da öneriyor. Tüketiciler bu ürünleri alırken oldukça dikkatli olmalı. Kimler iyi mi üretiyor, besin yönetmeliğine uygun mu üretiliyor, analizleri var mı, nerede, iyi mi bir prosesle hangi standartlarda üretildiği belli olmayan ürünlerin cevabının alınması gerekiyor. Toplumsal medyada üretim izni dahi olmayan birçok hesaba karşı da dikkatli olmamızı tavsiye eden Tanju, bir buçuk yıl ilkin giriştiği mütevazi ilik yağı ile ilgili proje de başlattıklarının altını çizerek yeni çıkan ürünlerini yakında piyasaya sunacaklarının sinyallerini veriyor.

TENCERE VE OCAKLA BAŞLAYAN HİKÂYE

Bone Sante Kurucusu Nezihe Filiz Toker de babaannesinin reçetesiyle ilk olarak evlatları için üreterek başlamış bu işe. Şimdi 120 metrekarelik bir mutfakta beş senedir üretimine devam ediyor. Bilhassa kemik tedariki mevzusunda oldukça kırılgan bulunduğunu ifade eden Toker; antibiyotiksiz, GDO ve ağır metal içermeyen genç dana kemikleri aldıklarını, bu tarz şeyleri da sertifikalı firmalardan tedarik ettiklerinin altını çiziyor. Bu işe evde 50 kavanoz üreterek süregelen Toker, şu anda aylık 20 bin tane kavanoz üretme kapasitesine haiz olduklarını da vurguluyor. Geçen yıl ortalama 120 bin tane satış gerçekleştiren şirket, gelecek yıl ise satış miktarını 200 bin tane olarak hedefliyor. İstanbul içinde ürünler kendi araçları ile dağıtılıyor. Kent dışına ise soğuk zincir olarak strafor kutuda buz aküsü yardımı ile gönderiliyor. Markanın İstanbul Kandilli ve Çengelköy’de Gel-Al teslim noktaları da bulunuyor. Ek olarak Sıkıntılı Center Eataly ve Düzce’de bulunan Bedir Eczanesi’nde de ürünler bulunabilir. Bone Sante kemik suyunun klasik boyu ise 660 ml ve fiyatı 195 TL. Kemik suyunun bilhassa son yıllarda popüler olmasından dolayı bilhassa bazı toplumsal medya hesaplarından da satışının yapıldığını söyleyen Toker, hijyenik olmayan kemik sularından uzak durmamız icap ettiğini hatırlatıyor ve Ziraat Onay Belgesine haiz olmayan hiçbir ürünü tüketmememizi tavsiye ediyor. İlik yağının mucizesine de değinen Toker, saça maske olarak kullanıldığında dökülmeye de iyi geldiğini dile getirerek şimdilerde bir üniversitenin fitoterapi merkezinde Ar-Ge halletmeye başladıklarının da bilgisini veriyor. Girişim yolculuğuna bin 400 TL’ye almış olduğu endüstri tipi tencere ve yer ocağı ile başladığını da ekleyen Toker, pazara yeni girmek isteyen genç girişimcilere de şunları söylüyor: “Ilk olarak yürekli olmalarını, hedeflerini doğru belirlemelerini, piyasa gereksinimlerini doğru çözümleme etmelerini, üretilen urun ve hizmet için lüzumlu donanım ve bilgiye haiz olmalarını tavsiye edebilirim. Bu doğrultuda başarı da gelecektir.”

“YENİ BAŞLAYANLAR PAZARI İYİCE ARAŞTIRSINLAR”

İlikli kemik suyu üretimi icra eden markalardan biri de Siyou Tarla. Kurucusu Sinem Güç, birçok kadının çalmış olduğu atölyesinde mantı, tarhana, erişte, şehriye benzer biçimde ürünlere karakılçık unu ile yaşam veriyor. En oldukça tercih edilen öteki bir ürünün ilikli kemik suyu bulunduğunu söyleyen Güç, sıhhatli dana kemiklerini 70-80°C aralığında minimum 24 saat kaynatarak yüzde 100 jel kıvamına getirerek müşterilere sunuyor. Ürünlerin hammadde tedarikinin yüzde 80’i ise kendi tarlalarında yetiştirdikleri ürünler ile yapılıyor. Geri kalanları da Urla bölgesindeki öteki hanım üreticilerden temin ediliyor. Kurucu Güç, butik bir üretici oldukları için aylık averaj üretim hacimlerinin 150-200 litre içinde değiştiğini söylüyor. Başlangıçta kredi çekerek yola çıktığını da belirten Güç, “Ilk olarak kişinin kendine yatırım yapması oldukça mühim. Bir işe başlamadan ilkin ‘ne yapmak isterim’, ‘Önümdeki beş yıl içinde nerede olmak isterim’ ve ‘hedefim tam olarak nedir’ sorularına en başta kendi içinde yanıt verip, araştırıp, data sahibi olması lazım. Sonrasında ürettiği ürün için doğru pazarı ve doğru satış kanalını bulup, pazarlama stratejisi geliştirmesi gerekiyor. O yüzden yeni girişimcilere şu öneride bulunabilirim. İşe başlamadan ilkin işinin temelleri hakkında iyice araştırıp, data sahibi olmaları koşul. Ürün geliştirme aşamasında ise yılmadan, onlarca yüzlerce tecrübe etme yaparak, kendi yorumlarını keşfetmeye emek harcamaları gerekiyor” diyor.

HER DERDE DEVA MUCİZEVİ BİR ÜRÜN

Gurvita Kurucusu Bahar Şamhili Tanju, ilikli kemik suyunun faydalarını saymakla bitiremiyor. Vücudumuzun gereksinim duyan tüm vitamin, mineral ve aminoasitleri, kolajeni en organik yoldan almamızı sağladığını söyleyen Tanju, şunları konu alıyor:

“Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirir. Kemik, eklem, bağ dokusu, kas gelişimini destek sunar. Vücut dokusu üstünde iyileştirici, tahribatları onarıcı tesiri vardır. Sindirim sistemini kuvvetlendirir, sızdıran bağırsak ile savaşım eder. Böylece gıda intoleransı ve alerjilerinin tedavisine ve inflamasyonun sakinleşmesine destek olur. Saçınızı, cildinizi, tırnaklarınızı kuvvetlendirir. Kaliteli uykuya destek sağlar. Ek olarak mütevazi ilik yağı ise yüzyıllardır organik saç bakımında kullanılıyor, bununla beraber kuruyan cilde, egzamaya da oldukça iyi geliyor. Dolayısıyla tüketiciler ilik yağını saç bakım maskesi olarak da kullanmaya başladı. Yeni saç çıkardı, cansız, kuru ve dökülen saçlara en organik yoldan üstelik oldukça uygun bir fiyata dertlerine deva oldu.”

“İhracatta daha da büyüyeceğiz”

Umut ÜNAL / Veg&Bones Kurucu Ortağı

2016 yılına kadar kurumsal yaşamın içinde yer almış ve değişik birimlerde yöneticilik yapmış üç şahıs olarak tamamen start-up modeli ile markanın çatısını oluşturarak Bonita Besin San.ve Tic. Ltd. Şti’ni kurduk.Sebzelerle harmanlanmış ilikli kemik suyu ile yolculuğumuz ise kurucu ortaklarımızdan birinin annesinin hastalık döneminde yararlı gıdaları araştırmamız ile başladı. Bir yıldan uzun bir süre ilikli kemik suyu ile ilgili araştırmalar yaptık ve dana ilikli kemik suyu ile insanlarımızı buluşturduk.Markamıza ilişkin ürünleri kendi tesisimizde üretiyoruz. Üretim tesisimize ilişkin BRC sertifikasyonu ve Helal belgesi bulunmakta olduğundan tüm hammaddeleri bu belgeleri sağlayabilen ve hammadde izlenirliği yapabileceğimiz tedarikçilerden sağlamaktayız. Şu anda tek vardiya emek verme sistemi ile ilikli kemik suyu için aylık 100 ton üretim yapabilecek durumdayız. Almanya, Hollanda, Dubai, Katar ve Kıbrıs ülkelerine ihracat halletmeye başladık. 2023 yılı bilhassa ihracat tarafında büyümeyi hedefliyoruz. Ürünlerimiz Migros, Carrefoursa, Metro Gross, Getir, File benzer biçimde tüm ulusal market raflarında bulunuyor. Ek olarak E-bebek, Joker, Baby Mall benzer biçimde çocuk zincir mağazalarında da bulunuyor. Biz bu işe 200 bin TL ana para ile başladık. Hayallerimizin peşinden koştuk. Doğru düşünce, doğru iş modeli ve doğru yönetim ile hayallerimizi gerçekleştirdik. Gençlere önerim hayallerinin peşinden koşup, cesaretli olsunlar.

“Faydası oldukça diye aşırı tüketmekten kaçınılmalı”

Özden ÖRKÇÜ / NPİSTANBUL Hastanesi Beslenme ve Rejim Uzmanı

Kemik iliğinin kontrollü bir halde tüketilmesi, sıhhat açısından yarar sağlar. En iyi sonuçlar için haftada iki kez kemik iliği yemelisiniz. Batı rejimlerinde, noksan olan cilt sağlığı, beyin sağlığı, kan şekeri, bağışıklık ve kök hücre oluşumu için yararlı olan mühim besinlere haizdir. Kemik iliği ve et suyu potansiyel olarak bir nörotransmiter olan glutamat ihtiva eder. Bazı insanoğlu, hafızalarını ve zihinsel işlevlerini etkileyen glutamata karşı negatif tepki verebilir. Glutamatın nöbetler, multipl skleroz (MS), otizm, dikkat eksikliği bozukluğu (ADD) ve oto-bağışıklık hastalıkları benzer biçimde nörolojik bozukluklarla ilişkili bulunduğunu söyleyebiliriz. Kaygı, huzursuzluk, uykusuzluk, zihinsel bitkinlik, eklem ağrısı, konfüzyon ve konsantrasyon sorunlarını glutamat alerjisinin öteki negatif tesirleri olarak sayabiliriz. Kemik iliğini fazla tüketmenin en büyük tehlikelerinden biri, toksik ağır metallere maruz kalmaktır. Hayvan kemikleri, kemik pişirirken salınan öteki metallerin yanı sıra kurşun ve kadmiyum içerebilir. Ağır metallere maruz kalmak işitme, sinir ve sindirim sistemleri, böbrekler ve eklemlere zarar verebilir. Kurşun, bilhassa kasların ve kemiklerin büyümesini negatif etkileyebilir. Araştırmacılar da kemik suyu tüketirken dikkatli olunmasını öneriyor. Kemik iliği, kolajen de dahil olmak suretiyle oldukça sayıda bağ dokusu içeriyor. Cildin dolgun ve genç görünmesini sağlamak için kolajenin ne kadar mühim olduğu hepimiz tarafınca biliniyor. Yediğimiz her şey, biz onu sindirmeden ilkin bağırsakta ufak yapı taşlarına ayrılıyor. Böylece kolajen de dahil her protein amino asitlere ayrılıyor. Bu ufak amino asitler, ciltte, saçta ya da vücudumuzda gereksinim duyulan yerlerde kullanılıyor. Bu açıdan bakınca iyi bir protein deposu olduğundan deri, cilt, saç sağlığı için de yararlı olacaktır.