Akut Astım Hücumu

AKUT ASTIM ATAĞI

ERİŞKİNDE AKUT ASTIM ATAĞI

Tanı

Klinik özellikler
Dispne;
hafifçe atakta yürürken, orta atakta konuşurken, ağır atakta dinlenirken bile.
Konuşma
hafifçe atakta cümlelerle, orta atakta birkaç cümlecikle, ağır atakta kelimelerle.
Pozisyon
orta ve ağır atakta oturmayı tercih eder.
Destek solunum kasları
orta ve ağır atakta solunuma katılır.
Vizing
hafifçe atakta yalnızca ekspiryum sonunda, orta atakta tüm ekspiryum süresince, ağır atakta uzaktan da duyulabilen, tüm inspiryum ve ekspiryum süresince devam eden vizing var.Daha ağır olgularda sessiz akciğer, siyanoz.

Bulgular
Solunum sayısı
Artmıştır.Ağır atakta >30/dk.
Nabız
hafifçe atakta <100>120/dk.
PEF Zirve ekspiratuvar akımı (peak expiratory flow)
hafifçe atakta >%80, orta atakta %60-80, ağır atakta < %60.
Oksijen satürasyonu
hafifçe atakta >%95, orta atakta %90-95, ağır atakta < %90.

Tedavi

Kısa etkili beta-2 agonist (salbutamol yada terbutalin)
Hafifçe atakta; Salbutamol 2-4 püskürtme (puf), İlk saatte 20 dakikada bir en fazla 3 kez, Sonrasında 4-6 saatte bir yinelenerek 24-48 saat devam edilebilir.
Orta atakta; Salbutamol 2-4 püskürtme yada nebulizatörle 2,5 mg. ilk saatte 20 dakikada bir, en fazla 3 kez, sonrasında duruma nazaran 1-4 saatte bir yinelenebilir.
Ağır atakta; Nebulizatörle 2,5 mg salbutamol 20 dakikada bir yinelenerek yada 0,15-0,3 mg/kilogram devamlı.

Prednisolon yada eşdeğeri
Hafifçe atakta; Alıyorsa, inhaler steroid dozu iki katına çıkarılır.
Orta atakta; 0,5-1 mg/kilogram/gün sistemik olarak verilir.
Ağır atakta; 1-2 mg/kilogram/gün (60-80 mg/gün) İV uygulanır.

Oksijen; Nazal kanülle 2-4 l/dk yada maske ile 4 l/dk.
OKSİJEN SATÜRASYONU %90 IN ÜSTÜNE ÇIKARILAMIYORSA HASTA ACİL OLARAK SEVK EDİLMELİDİR.

ÇOCUKTA AKUT ASTIM ATAĞI

Tanı
Klinik özellikler erişkin ile aynı.

Bulgular
Kalp tepe atımı
hafifçe atakta yaşa nazaran düzgüsel, orta atakta <140>140/dk.
Solunum sayısı
hafifçe atakta düzgüsel, orta atakta 40-50/dk, ağır atakta >50/dk.
Çekilme (retraksiyon)
hafifçe atakta yok,orta ve ağır atakta var.
Beslenme güçlüğü
hafifçe atakta yok, orta atakta var, ağır atakta beslnemiyor.
PEF ve Oksijen satürasyonu erişkin ile aynı.

Tedavi

Süratli etkili beta-2 agonist (salbutamol yada terbutalin)
Hafifçe atakta; Salbutamol nebulizatörle 0,15 mg/kilogram/doz, en oldukça 5 mg/doz yada 2-4 püskürtme İlk saatte 20 dakikada bir, en oldukça 3 kez, hemen sonra 4-6 saatte bir yinelenerek 24-48 saat devam edilebilir.
Orta ve ağır atakta; Salbutamol nebulizatörle 0,15 mg/kilogram/doz, en oldukça 5 mg/doz yada 2-4 püskürtme İlk saatte 20 dakikada bir, en oldukça 3 kez, hemen sonra 1-4 saatte bir 0,1-0,15 mg/kilogram/doz yada 2-4 püskürtme.

Prednisolon yada eşdeğeri
Hafifçe atakta; alıyorsa, inhaler steroid dozu iki katına çıkarılır.
Orta ve ağır atakta; 1-2 mg/kilogram/gün (en oldukça 60 mg/gün) sistemik olarak verilir. Sadece, status astmatikus söz konusuysa; Metilprednisolon 1 mg/kilogram, ven içine 6 saat aralarla 48 saat süreyle verilir, sonrasında PEF >%70 olana dek 1-2 mg/kilogram/gün (en oldukça 60 mg/gün) dozda devam edilir.

Oksijen
Nazal kanülle 2-4 l/dk yada maske ile 4 l/dk.
OKSİJEN SATÜRASYONU %90 IN ÜSTÜNE ÇIKARILAMIYORSA HASTA ACİL OLARAK SEVK EDİLMELİDİR.

Akut astım atağında tedavinin amacı hava yolu tıkanıklığının ortadan kaldırılması ve
hipokseminin düzeltilmesidir.
Atak tedavisinin temelini yüksek dozda verilen kısa etkili beta-2 agonistler ve sistemik
steroidler oluşturur.
Kısa etkili beta-2 agonistler ölçülü doz inhaler, aracı tüp (spacer) yada nebulizatörle
verilir.
Metilprednisolon, hasta alabiliyorsa ağızdan, değilse ven içine 2-4 doza bölünerek
verilir.

Sevk
Yaşamı tehdit edici ağır atak geçiren erişkin ve çocuk hastalar, ilk tedavi girişimi ertesinde
İlk tedavi girişimine rağmen, bir saat sonunda PEF kıymeti %70 in üzerine çıkmayan
hastalar, atağın ağırlığına bakılmaksızın
Ölçülebiliyorsa, oksijen satürasyonu %90 ın üzerine çıkarılamayan hastalar sevk
edilmelidir.

Kaynaklar
1. Bavbek S, Güç MO, Kalpaklıoğlu AF. Ulusal Verilerle Astma. Kalyoncu AF, Türktaş H.,ed., Ankara: Şehir
Matbaası, 1999.
2. International Pediatric Asthma Consensus Group. Third International Pediatric Consensus Statement on
the Management of Childhood Asthma. Pediatric Pulmonology; 1998;25:1-17.
3. Global Initiative For Asthma (Global Strategy for Asthma Management and Preventation, NIH, 2002,
www.ginasthma.com).
4. Toraks Derneği Ulusal Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, İstanbul, 2000, www.toraks.org.tr
Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi