Akut Romatizmal Ateş

AKUT ROMATİZMAL ATEŞ

A grubu beta-hemolitik streptokoklara bağlı tonsillofarenjite ikincil olarak gelişen
yaygın enflamatuvar bir bağ dokusu hastalığıdır. Streptokok antijenlerine karşı gelişen
antikorların eklem, kalp, bazal gangliyon şeklinde dokularda oluşturduğu hasar sonucu gelişir.
Sosyoekonomik durumu düşük toplumlarda daha sık görülür. Çoğunlukla 6-15 yaş
grubunda ortaya çıkar.
Akut tonsillofarenjitin tedavisi akut romatizmal ateş gelişimini engeller.

Tanı
Öykü
1-5 hafta, averaj 3 hafta ilkin geçirilmiş tonsillofarenjit öyküsü
Emare ve bulgular
Gezici poliartrit (%75): Diz, ayak bileği, dirsek, el bileği
Kardit (%40-50): Taşikardi, üfürüm (mitral ve aort yetmezliği), perikardit,
kardiyomegali, kalp yetmezliği bulguları
Eritema marginatum (%10): Bilhassa beden ve kolların iç yüzünde
Deri altı nodülleri (%2-10): Ekstansör yüzlerde, tendon kılıflarına yapışık nodüller
Sydenham koresi (%15): Tonsillofarenjitten 1-6 ay sonrasında
Ateş
Artralji

Laboratuvar bulguları:
Tam kan sayımı
– Lökositoz
– Periferik yayma: (bilhassa ayırıcı tanı için)
Eritrosit sedimentasyon hızı (ESH): Çoğu zaman 60 mm/st üstünde
Yüksek antistreptolizın O (ASO) düzeyi, titresi: Erişkinlerde 240 Todd ü, çocuklarda
320 Todd ü üstünde
C- reaktif protein (CRP) pozitifliği
EKG: Uzamış PR aralığı, taşikardi
Boğaz kültürü: Çoğunlukla negatif
Telekardiyografi
Ekokardiyografi

Akut romatizmal ateşe özgül bir testin bulunmaması sebebiyle, tanı, emare ve bulguların
modifiye Jones kriterlerine gore değerlendirilmesiyle konur. Geçirilmiş streptokok
enfeksiyonunu gösteren bir kanıt eşliğinde, iki majör bulgu ya da bir majör ve iki minör
bulgu tanıyı kuvvetle düşündürür.

Modifiye Jones kriterleri
Majör bulgular; Kardit, Poliartrit, Sydenham koresi, Eritema marginatum, Deri altı nodülleri
Minör bulgular;
Klinik: Ateş, Artralji.
Laboratuvar: Akut faz reaktanlarında (ESH, CRP) artış, PR aralığında uzama
Grup A Streptokok enfeksiyonu kanıtı; Yüksek yada yükselmekte olan streptokok antikor titresi, pozitif boğaz kültürü

Geçirilmiş streptokok enfeksiyonu kanıtı varlığında kore bulunması akut romatizmal ateşi düşündürmelidir.
Akut romatizmal ateş tanısı düşünüldüğünde bildirimi yapılır.

Ayırıcı Tanı
Juvenil romatoid artrit
Reaktif artrit
Sistemik lupus eritematosus
Septik artrit
Akut lösemi

Tedavi
1. Streptokok enfeksiyonunun tedavisi
Benzatin penisilin (kas içine, tek doz) 27 kilo altında 600.000 ü, 27 kilo üstünde 1.200.000 ü
Yada Penisilin V (ağızdan) ; Çocukta 50.000 ü/kilo/gün, erişkinde 2-3 milyon ü/gün 2-3 doza bölünerek, toplam 10 gün
Penisilin alerjisi var ise
Eritromisin (ağızdan); Çocukta 40 mg/kilo/gün, 2-4 dozda, 10 gün, erişkinde günde 2-4 kez 500 mg, 10 gün

2. Antienflamatuvar tedavi
Asetil salisilik asit; 50-75 mg/kilo/gün (en oldukça 4 gr) 4 dozda, 2-3 hafta içinde azaltılarak kesilir.

Profilaksi
Benzatin penisilin; (kas içine) kış aylarında 3 haftada bir, yazları 4 haftada bir.
Penisilin V (ağızdan); günde iki kez 250.000 ü.
Penisilin alerjisi var ise Eritromisin günde iki kez 250 mg.
Profilaksi süresi
İzole artrit : Yirmi yaşa kadar yada ataktan sonrasında minimum 5 yıl
Kardit: Yaşam boyu

Sevk
Kalp yetmezliği var ise, diürez, gerektiğinde dijitalizasyon, (Kalp Yetmezliği
rehberine bakınız. ) yapılıp benzatin penisilin ve antienflamatuvar tedavi
uygulanarak hasta acilen sevk edilir.
Kore ön tanısıyla değerlendirilen hastalar sevk edilir.
Tanı kati değilse ve kardiyak bulgu yoksa,
ESH yüksekse benzatin penisilin uygulanır ve hasta antienflamatuvar tedavi verilmeden sevk edilir.
ESH düşükse: benzatin penisilin ve izlem yapılır.
Tanı kesinse, benzatin penisilin ve antienflamatuvar tedavi verilir ve hasta sevk edilir.

Kaynaklar
1.
Ayoub EM. Acute Rheumatic Fever. Allen HD, Gutgesell HP, Clark EB, Driscoll DJ, ed. Heart Disease in
Infants, Children, and Adolescents. Philadelphia: Lippincott Williams &Wilkins, 2001:1226-41.
2. El Said GM, El-Refaee MM, Sorour KA, El-Said HG. Rheumatic Fever and Rheumatic Heart Disease. Garson
A, Bricker JT, Fisher DJ, Neish SR, ed. The Science and Practice of Pediatric Cardiology. Philadelphia:
Williams & Wilkins, 1998:1691-724.
3. Lan AJ, Colford JM, Colford JM Jr. The Impact of Dosing Frequency on the Efficacy of 10-day Penicillin
or Amoxicillin Therapy for Streptococcal Tonsillopharyngitis: A Meta-analysis. Pediatrics 2000; 105: E19.
4. Braunwald, ed. Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, 6th ed. Philedelphia: Saunders,
2001.
Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi