Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, toplumsal medya paylaşımlarının bir gerekseme haline gelmesiyle ortaya çıkan sorunları ve toplumsal medya bağımlılığına karşı neler yapılması gerektiği hakkında informasyon verdi.
Yoğun toplumsal medya ruhsal tetiklenmeye sebep olabilir
Neredeyse hususi hayatımızın kalmadığını ve toplumsal medya platformlarında her an her bilginin paylaşılmasının ruhsal bir yerin tetiklenmesine sebep bulunduğunu belirterek sözlerine başlamış olan Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “2021 verileri ile beraber toplumsal medya kullanımının dünya nüfusunun neredeyse yarısını kapsadığı biliniyor. Pandemi süreci ile beraber ilgili platformlara karşı yoğun bir talep oluşmaya başladı. Bu durumda da telefonlara gerek kalmadan yazılı, sözlü ve görsel olarak neredeyse tüm görüşmeler ve informasyon paylaşımları yapılabiliyor. Bunun yanı sıra toplumsal medyanın kültürel etkileşimler, toplumsal paylaşımlar, genel kültür edinimi benzer biçimde bazı pozitif tesirleri olsa da görünmeyen negatif kısımlara da bakmakta yarar var. Görünmeyen ikinci tarafta daha oldukca toplumsal medyaya karşı bağımlı olmuş ve gününün büyük bir çoğunluğunu bu biçim platformlarda paylaşımlarla geçiren, işlevselliğinde azalma olan bireyler bulunuyor” dedi.
Ödüllendirilmişlik duygusu toplumsal medyada bağımlılık yaratabiliyor
Çevrimiçi paylaşımlar yaparken aslen bizi bu davranışa sürükleyen ve devamlı paylaşım hayata geçirmeye yönelten hissin ne işe yaradığını anlamlandırmaya çalışmanın bazı farkındalıklar kazanmamız açısından mühim bir yer tuttuğunu vurgulayan Çekin, “Yaptığımız paylaşımların mühim bir kısmı, beynimizin haz bölgesini tetikliyor ve bu durum bizi devamlı paylaşım hayata geçirmeye sevk ediyor. Haz, beynin ödül mekanizmasını tetikleyerek dopamin salgılanmasına sebep olurken dopamin de beynin içinde ‘ödüllendirilmişlik duygusu’nu aktive ediyor. Dolayısıyla şahıs her paylaşım yaptığında yaşamış olduğu anlık doygunluk hissiyle beraber ‘paylaşım hayata geçirmeye devam et’ algısını oluşturuyor. Devamlı ve süratli şekilde salgılanan dopamin miktarıyla beyin içinde yeni bir düzgüsel algısı oluşuyor ve eski yaşanmışlıklar kişiye yeterince haz vermemeye başlıyor. Böylece paylaşım yapma arzusu giderek artıyor. Aslına bakarsak bu durum da beynimizdeki ‘bağımlılık’ terimine denk düşüyor. Gönderilerin ikinci şahıslar tarafınca birçok kez paylaşılabilmesi, takipçi ve beğeni sayılarının artması benzer biçimde sebepler, kişide yoğun bir doygunluk olma duygusu oluştururken ferdin bu unsurlar üstüne koyduğu hedeflere erişebilme oranları ve toplumsal medya platformlarında zaman geçirme isteğini de pekiştiriyor. Devamlı tüketim bir süre sonrasında mutsuzluğu bununla beraber getirirken şahıs bazı problemler yaşayabiliyor. Toplumsal medya bağımlılığı gelişmiş şahıs, toplumsal medyada zaman geçiremediği için daha mutsuz ve keyifsiz hissederken, iş, aile ya da toplumsal çevreyle zaman geçirmekte zorlanabiliyor ve ne yazık ki hayata adapte olma mevzusunda güçlük yaşayabiliyor.” açıklamasında bulunmuş oldu.
Paylaşım yaparken ‘hak ihlali’ göz önünde bulundurulmalı
Bir çok kez dış dünyaya karşı sergilediğimiz düzmece bir görüntü ile öz kıymet duygusu, narsisizm, hayranlık uyandırma ihtiyacı, düşük kişilik saygısı benzer biçimde birçok noktanın doygunluk edilmeye çalışıldığını söyleyen Çekin, “Beğenilmeyi önemseyen bir kişi, sırf beğeni alabilmek için paylaşım yaparken; partnerinden ayrılan bir kişi bir tek o şahıs görsün mantığıyla bile devamlı paylaşım yapar hale gelebiliyor. Bilhassa çocuklarla ilgili meydana getirilen paylaşımların fena niyetli bazı insanoğlu tarafınca değişik amaçlarla kullanılabileceği göz önünde bulundurulması ihtiyaç duyulan en mühim noktalardan biri. Gene ferdin kendi hak ihlali de bu süreçte söz mevzusu olabiliyor. Dolayısıyla ebeveynlerden evlatlarının paylaşımlarını yaparken ilk olarak bu fotoğrafların değişik amaçlarla kullanılabilecek olma tehlikesini ve ‘Çocuğum acaba ilerleyen yaşlarda bu paylaşımları onaylar mıydı?’ sorusunu ve ihtimallerini düşünmeleri oldukca mühim.” şeklinde konuştu.
Toplumsal medya bağımlılığını iyi mi daha sıhhatli yönetebiliriz?
Doğru amaçlarla kullanıldığı süre oldukca yararlı bir vasıta olan toplumsal medyanın kullanımının aşırıya kaçılmasıyla oluşan bağımlılıktan kurtulmanın yönetilebilir bir süreç bulunduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, sözlerini şöyleki tamamladı:
“Ilk olarak bağımlılık döngüsünün kabulü oldukca mühim bir yer tutmaktadır. Sonrasında toplumsal medya detoksu yaparak belirli saatlerde veya belirli amaçlarla toplumsal medya kullanımı, haz erteleme metodu ile paylaşım yapma aralarının açılmasını sağlama, yeni aktivitelerle uğraş tarzında bazı yönetme biçimleri belirlenerek toplumsal medyada geçirilen vaktin minimum düzeye indirilmesi hedeflenebilir.”
