Gezegenimizde yaşamın iyi mi ortaya çıktığına dair oldukca sayıda kuram var. Pek oldukca bilim insanı meteorların lüzumlu temel bileşenleri gezegenimize taşıdığını düşünüyor. Sadece yeni bir araştırma bu teze karşı çıkıyor ve yaşamın gezegenimizde başladığını öne sürüyor.

Paris’teki Sorbonne Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırma Türkiye, Peru ve İtalya bölgelerinde gerçekleşen ‘volkanik yıldırımların’ ekstrem düzeyde nitrojen oluşumunda mühim bir rol oynadığını ve böylece ilk yaşam formlarının doğuşunu kolaylaştırdığını ortaya koyuyor.

Sorbonne’da atmosferik bilimler uzmanı olan çalışmanın başyazarı Slimane Bekki, “Değişik olasılıklara bakmış olduğunuzda, en muhtemeli volkanik yıldırımlar. Büyük bir volkanik patlama olduğunda oldukca fazla yıldırım oluştuğunu biliyoruz” diyor.

15 Ocak 2022’de patlayan Tonga yanardağının uzaydan görünümü. GIF: NASA

Volkanik yıldırımlar, gök gürültülü fırtınalarda gördüklerimizin aksine, bir yanardağın patlamasından meydana gelen kül ve su bakımından varlıklı duman parçacıklarının elektriklenmesinden kaynaklanıyor.

Tonga yanardağı 15 Ocak 2022’de o denli büyük bir güçle patladı ki, 57 kilometreye ulaşan ve şimdiye kadar kaydedilmiş en yüksek volkanik püskürmeyi oluşturdu. Ek olarak bilim adamları şimdiye kadarki en yoğun yıldırım oranlarını kaydetti.

Araştırmacılar Türkiye, İtalya ve Peru’daki antik yanardağ bölgelerini inceledi

Bilim adamlarına gore, yaşam için temel bir element olan azot, yıldırımla birleştiğinde oksijenle tepkimeye girerek azot oksit oluşturuyor ve bu oksit sonrasında toprağa salınarak yaşamın ortaya çıkması ve gelişmesi için verimli bir zemin yaratıyor. Volkanların önemi, RNA ve DNA’mızın yapı taşlarından önde gelen azotun ‘kilidini açma’ kabiliyetlerinde yatıyor.

Bekki ve ekibi araştırma kapsamında eski volkanik kalıntılara ev sahipliği yapmış olduğu malum bölgeleri ziyaret etmeye karar verdi. Türkiye’de, Peru’da ve İtalya’da saha araştırması meydana getiren ve materyal örneklerini inceleyen bilim adamları; nitrojenin kükürt ve klor ile oksidasyonu sonucu oluşan ve deposu bir yanardağ olan mühim oranda nitrat buldu. Araştırma, toprakta tespit edilen büyük miktardaki nitratın, direkt yanardağ tarafınca değil, yıldırımların etkisiyle atmosferde meydana geldiğini gösteriyor.

Meksika’daki Colima Yanardağı. Sergio Tapiro, 2015 Dünya Basın Fotoğrafı Yarışması’nda ‘Tabiatın gücü’ adlı bu fotoğrafıyla ödül almıştı.

Aslına bakarsak daha ilkin volkanların ihtimaller içinde rolünü inceleyen pek oldukca araştırma yapılmış oldu. Nitrojen yaşam için oldukca mühim olduğundan ve yıldırımlar nitrojenin tepkimeye girmesine niçin olabildiğinden, bilim adamları milyarlarca yıl ilkin düşen yıldırımların toprağa nitrojen saldığını ve bunun Dünya’daki yaşamın başlangıcına katkıda bulunduğunu düşünüyordu.

Yeni araştırmanın yazarlarına gore ise Dünya’daki yaşamı harekete geçiren bir tek fırtınalardan meydana gelen yıldırımlar değil, patlayan yanardağların niçin olduğu volkanik yıldırımlar. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde gösterilen makalede araştırmacılar bu çalışmanın büyük ölçekli nitrojen tespitine dair ilk saha kanıtı bulunduğunu söylüyor.

Volkanlar bir tek tabiat ananın gücünün ve öfkesinin hayranlık uyandıran simgeleri değil, Dünya’da yaşamın oluşmasında oldukca mühim bir rol oynayan faktörler olabilir. Bu çığır açan araştırma, yalnızca Dünya’da yaşamın ortaya çıkışını desteklemiş olabilecek atmosferik süreçler hakkında düşünce vermekle kalmıyor, bununla birlikte volkanik yıldırımların bu karmaşık bulmacaya benzersiz katkılarını da vurguluyor.


Daily Mail ve earth.com haberinden derlendi.