Gebelik Izlemi

GEBELİK İZLEMİ

Gebelik izlemi, gebeliğin planlanmasıyla başlayan, sağlıklı sürdürülmesini ve sorunsuz
bir doğumu amaçlayarak gerekli tıbbi, psikolojik ve sosyal desteği doğru, dikkatli ve
akılcı uygulamalarla gerçekleştiren kapsamlı bakım sürecidir.

Amaçlar
Gebelik sorunlarını erken tanı ve tedaviyle en aza indirmek
Bebeklerin gebelik ve doğum nedenli sorunlarını en aza indirmek
Gebelikteki risk faktörlerini belirlemek
Gebeyi normal gebelik süreci ve olası sorunlar, tehlike işaretleri konusunda
bilgilendirip yönlendirerek riskli tutum ve davranışlardan uzaklaşmasını sağlamak;
örneğin, sigara, alkol ve ilaç kullanımının zararları konusunda uyarmak, beslenme
ve egzersiz konusunda bilgilendirmek.
Anne ve bebek morbidite ve mortalitesini azaltmak
Doğum ve doğum sonrasıyla ilgili konularda (lohusalık, doğum sonrası kontrasepsiyon,
yenidoğan bakımı ve beslenmesi, bağışıklanması ve anne sütü) bilgilendirmek.

Gebeliğin tanısı
Gebelik, gebelik testi ile doğrulanır.
Gebelik testi (+) ise gebelik yaşı belirlenir:
– Son adet tarihi
– Fundus yüksekliği
– Bimanuel pelvik muayene

İzlem
İzlem gebeliğin saptanmasıyla başlar.
İzlem sıklığı:
İlk değerlendirme
32. haftaya kadar 4 haftada bir
32-36 haftalarda 2-3 haftada bir
36. hafta-doğum arasında haftada bir
Yüksek riskli durumlarda hastaya uygun izlem sıklığı değişiklikleri yapılabilir.

İlk değerlendirme
Öykü
Aile öyküsü: Diabetes mellitus, orak hücreli anemi, talasemi
Akraba evliliği
Kronik hastalıklar: Diabetes mellitus, hipertansiyon, tüberküloz, epilepsi, kalp
hastalığı, tromboembolik hastalık, kronik böbrek hastalığı, doğumsal kalça çıkığı
İlaç kullanımı
Madde bağımlılığı: Sigara, alkol, uyuşturucu madde kullanımı
Enfeksiyonlar: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, TORCH, B hepatiti, HİV
Cerrahi öykü: Geçirilmiş karın ameliyatları, kan transfüzyonu
Obstetrik öykü: Önceki gebeliklerin sayısı, doğum şekli, doğum travması, düşük,
preterm eylem, bebek doğum ağırlığı, anomalili doğum, gestasyonel trofoblastik
hastalık, dış gebelik, preeklampsi, eklampsi, çoğul gebelik, doğum sonrası
komplikasyonlar
Anne yaşı: 18 yaş altı, 35 yaş üstü
Sosyoekonomik düzey

Fizik muayene
Genel fizik muayene
Kan basıncı ölçümü
Boy ölçümü (150 cmden kısa boylularda baş-pelvis uygunsuzluğu)
Ağırlık ölçümü
Meme muayenesi
Pelvik muayene (mümkünse ‘pap smear)
Çocuk kalp sesi (ÇKS) muayenesi: 20. haftadan sonra
Fundus yüksekliği muayenesi: 16. haftadan sonra (son adet tarihiyle uyumu)
Fetal prezentasyon muayenesi: 20. haftadan sonra

Laboratuvar
Hemoglobin, hematokrit
Kan grubu (ABO ve Rh)
Tam idrar incelemesi
Açlık kan şekeri (Diabetes mellitus açısından risk faktörü varsa glukoz tolerans
testleri)
HBsAg (olanak varsa)

İzlemde sonraki değerlendirmeler
Fizik muayene
Genel fizik muayene (ödem, varis, sarılık, solukluk, obezite, aşırı zayıflık)
Kan basıncı ölçümü
Ağırlık ölçümü (Kilo alımı izlemi)
Çocuk kalp sesi (ÇKS) muayenesi: 20. haftadan sonra
Fundus yüksekliği muayenesi: 16. haftadan sonra (simfizis pubis ile fundus
arasındaki mesafenin santimetre cinsinden ölçümü gebelik haftasını gösterir.)
Fetal prezentasyon muayenesi: 20. haftadan sonra

Laboratuvar incelemesi
İdrar incelemesi
Hemoglobin
Ultrasonografinin gebelik izleminde; gebelik yaşının belirlenmesi, çoğul gebeliğin
tanısı, ektopik gebelik, plasental yerleşim ve prezantasyonun belirlenmesi açısından
rolü vardır.

Bağışıklama
Tetanoz Aşısı
Hiç aşılanmamışsa : Birinci trimesterden sonra 4 hafta arayla iki doz
Bağışıksa : Birinci trimesterden sonra tek doz
Aşılama doğumdan 3 hafta önceye kadar tamamlanmalıdır.

Destekleyici tedavi
Gebelik tanısı konulduğu andan itibaren 0,4 mg/gün folik asit, anemi olmasa bile
ikinci trimesterden itibaren 60 mg/gün elementer demir verilir.
Dengeli beslenme ve kalsiyumdan zengin diyet önerilir.

Kaynaklar
1. Hodnett ED. Continuity of Caregivers for Care During Pregnancy and Childbirth (Cochrane Review). The
Cochrane Library, Issue 2, 1999, Oxford.
2. Mahomed K. Iron Supplementation in Pregnancy (Cochrane Review). The Cochrane Library, Issue 2,
1999, Oxford.
3. Cloherty LJ, Nelson JP. Hormonal Placental Function Tests Before Fetal Assessment in High Risk
Pregnancies (Cochrane Review). The Cochrane Library Issue 2, 1999, Oxford.
4. Rakel RE. Textbook of Family Practice. Saunders, 2002.
5. WHO Antenatal Care Randomized Trial : Manual for the Implementation of the New Model. WHO, Geneva,
2002.

Ayak, baldır ya da bacakta ağrı ve kızarıklık; Tromboflebit; sevk et.
Vajinal akıntı, genital bölgede yara ya da yanma; Vajinit, cinsel yolla bulaşan hastalıklar; Ayırıcı tanı yap, tedavi et. (Cinsel yolla bulaşan hastalıklar bölümüne bakınız.)
Ateş (>38C ); Enfeksiyonlar (özellikle idrar yolu enf.); Ayırıcı tanı yap, tedavi ver.
ÇKSnin en az 10 dakika boyunca 120 altı 160 üzerinde olması ve aritmi, Fetal hareketlerin azalması (12 saatte 10dan az); Fetal iyilik halinin bozulması; Sevk et.
Vajinal kanama; Düşük tehdidi,düşük, plasenta previa, ablasyo plasenta, erken doğum tehdidi; Sevk et.
Amniyon sıvısı gelmesi; Erken membran rüptürü, doğum; Sevk et.
Prezentasyon anomalileri ve makat geliş; Primipar makat, omuz, el vb geliş; Sevk et.
KB>140/90 mmHg ± proteinür i± ödem, Şiddetli baş ağrısı / epigastrik ağrı / bulanık görme; Preeklampsi; Sevk et.
Ağrılı kontraksiyon; Preterm doğum, term doğum, ablasyo plasenta; Hidrasyonu sağla ve sevk et.
Bakteriüri; Asemptomatik bakteriüri; Tıbbi tedavi (ampisillin / amoksisilin)
Rh uygunsuzluğu; Baba Rh (+) ise tüm Rh negatif anneleri 24-26 haftada sevk et.
Eşlik eden sistemik kronik hastalıklar; Diabetes mellitus, böbrek hastalığı, kalp hastalığı, diğer sistem hastalıkları; Sevk et.
Önceki sorunlu gebelikler; Habituel düşük, ölü doğum, fetal anomali, düşük doğum ağırlıklı bebek (<2500 gr), makrozomik bebek (>4500 gr), preeklampsi-eklampsi; Sevk et.
Geçirilmiş jinekolojik operasyonlar; Myomektomi, konizasyon, sezaryen, servikal serklaj, septum rezeksiyonu; Sevk et.
Çoğul gebelik, 18 yaş altı, 35 yaş üstü gebelikler; Sevk et.
Şiddetli bulantı-kusma; Hiperemezis gravidarum; Diyet öner (az ve sık aralarla yeme), idrarda aseton 3-4 pozitif ise kilosunun %5ini kaybederse veya kayıp 2 kg/hafta üzerinde ise sevk et, ayaktan tedavi sırasında metoklopramid ve piridoksin verilebilir.
Halsizlik, yorgunluk; Anemi; Hemoglobin 7 gr/dlnin altındaysa demir dozunu artır, yetmezlik bulguları varsa sevk et.
Mide yanması, ekşimesi, retrosternal yanma; Antiasitler, aljinatlar
Ayakta uyuşma ve kramplar; Kalsiyum ve germe egzersizleri öner.

Kaynak : Sağlık Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi