Kalıcı solunumsal yakınmalarla beraber nefes alıp vermede güçlük ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığı olan KOAH, dünyada erişkin nüfusun 10’da birini etkiliyor. Dünya genelinde en yaygın üç ölüm sebebinden önde gelen KOAH’la ilgili Türk TORAKS Derneği’nden meydana getirilen açıklamada, günümüzde tütün kullanımının yanında, iç ve dış ortamda fosil yakıt (odun, kömür, petrol, gaz) ile biyokütle (nebat sapları, tezek vb) dumanına ve hava kirliliğine maruz kalmanın da mühim risk faktörleri olduğu vurgulandı.
Yetersiz beslenme, enfeksiyonlar ve/yada iç ve dış ortam kirleticilerine eylemsiz maruz kalmaya bağlı olarak doğumdan ilkin ve sonrasında akciğer gelişiminin geri kalmasının da KOAH’a yol açabildiği belirtilirken, “KOAH erken yaşta başlayabilir ve genç fertleri etkileyebilir. KOAH öncesi koşulların farkına varılması, önlenmesi, hasta olanların erken teşhisi ve uygun tedavi yaklaşımları önemlidir. KOAH’da en sık görülen yakınmalar; öksürük, balgam, nefes darlığı ve bazı olgularda bitkinlik hissidir. Hastanın yakınmaları hastalığın ilerlemesi ile daha da artarak kişinin yaşam standardını negatif etkisinde bırakır. KOAH’ın tanısı, sıhhat kurumlarında kolay ağrısız bir kontrol olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konulabilir. Teşhisin doğrulanması, solunum fonksiyon testleri kullanılarak hava akımında azalmaya neden olan tıkanıklığın belirlenmesine bağlıdır” denildi.
Tütünden uzak durun
KOAH tanısı konulmuş olan kişilerin tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaları, zararı dokunan toz ve gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları, sıhhatli beslenmeleri ve günlük egzersiz yapmalarının lüzumlu olduğu vurgulanırken, grip ve zatürre aşılarını yaptırılması ve ilaç tedavilerinin aksatılmaması üstünde önemle duruldu.
Akciğerler için….
Akciğerleri sıhhatli tutmak ve sıhhatli nefes alabilmek için;
– Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayın.
– Soluduğunuz ortam havasını temiz tutun.
– Tertipli ve dengeli beslenin.
– Tertipli egzersiz yapın.
– Maskenizi takının.
– Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
Öksürüğü ciddiye alın
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) astım ile karıştırılabildiğini ve erken tanı ve uygun tedavilerle KOAH’ın ilerlemesinin yavaşlatılabileceğini söyleyen Anadolu Sıhhat Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Kış aylarında daha belirgin olan öksürük, sabah balgam çıkarma, nefes darlığının giderek artması, yaşıtlarına gore efor kapasitesinde düşme yaşayan bir şahıs risk faktörlerini de taşıyorsa KOAH’tan kuşku edilmeli” uyarısında bulunmuş oldu.
Öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı benzer biçimde şikayetlerin sigaraya bağlı masum değişimler olarak algılandığı için hastalığın teşhisinde geç kalındığının altını çizen Dr. Sönmez, “KOAH tedavi edilmediğinde yavaş yavaş ilerleyip orta ve ileri evrede alevlenmelerle kendini gösteriyor. Hastanın doktora gidiş sebebi de bir çok kez bu alevlenmeler. Hızla kötüleşen bir çok hasta ya hastaneye yatıyor ya da yoğun bakıma gerekseme duyuyor. Solunum fonksiyon testleri, akciğer grafisi benzer biçimde görüntüleme şekilleri yardımıyla hastalığın sertliği, evresi belirlenerek, en uygun tedavi ve takip planı hazırlanmalı” dedi. Dr. Sönmez, hastaya ilk kez tanı konuyorsa ve hasta erken evredeyse yapılabilecek ilk önceliğin sigaranın bırakılması bulunduğunun altını çizdi.
Kovid ağır geçiyor
Dr. Sönmez, “Kovid-19 çalışmalarında, KOAH varlığının Kovid-19 enfeksiyonunun daha ağır ve daha ölümcül seyri için mühim bir risk faktörü olduğu yayınlandı. Çalışmalarda 45 yaş üstü, sigara içen KOAH’lı hastalarda KOAH’ın şiddetiyle orantılı olarak ölüm oranları yüzde 55-60 civarında. KOAH hastalarının temel unsurlara da dikkat etmeleri gerekir” dedi.
Dünya averajının üzerindeyiz
KOAH’ın görülme sıklığının dünyada 40 yaş üstü averaj yüzde 11.7 iken Türkiye’de ise yüzde 19.1’e çıkan oranlarda bildirildiğine dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “Günümüzde dünyada 3. ölüm sebebi haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden mesuldür. Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları içinde en sık görülen 3. ölüm sebebi ve bu ölümlerin yüzde 61.5’i KOAH sebebiyle” uyarısında bulunmuş oldu.
KOAH’ın nefes yollarında mikrobik olmayan iltihaplanmaya bağlı olarak oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığı bulunduğunu belirten Medical Park Göztepe Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “En mühim sebebi sigara bağımlılığı. Öteki sebepleri ise mesleki deformasyon (maden ve metal işçiliği, ulaşım sektörü, odun ve kağıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği benzer biçimde), genetik hastalıklar ve hava kirliliğidir” dedi. Ceylan, KOAH’ın belirli bir seviyede kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya kadar çoğunlukla emare vermediğini söylemiş oldu.
Sigara tesiri
KOAH’ın ortalama 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında 40 yaş civarında ortaya çıktığının altını çizen Prof. Dr. Ceylan, hastalığın kanserle ve öteki hastalıklarla ilişkisi hakkında da data vererek korunmak için önerilerini şöyleki sıraladı; “Tütün kullanımının önlenmesi ve bırakılması, iç ve dış ortam hava kirliliğinin önlenmesi, mesleki maruziyetin önlenmesi, tertipli fizyolojik aktivite (haftanın 5 günü orta yoğunlukta minimum otuz dakika),tertipli tabip kontrolü, dengeli-düzenli beslenme, grip ve zatürre aşıların tertipli yapılması, bireysel hijyen yanında hastalıklı insanlardan uzak durmak.”
KOAH hastalığının emarelerini de özetleyen Ceylan, “Nefes darlığı, hırıltı, göğüste sıkışma, öksürük-balgam, sık solunum yolu enfeksiyonları, ileri dönemde kilo kaybı, ayak bileklerinde şişme, morarma” diye konuştu.
