Glynn Simmons 48 yıl ilkin işlemediğini söylediği bir cinayetten dolayı suçlu bulunmuş oldu ve başlangıçta ölüm cezasına mahkum edildi. Oklahoma eyaleti adil yargılanmadığını kabul ettiğinde 71 yaşına yaklaşıyordu ve ciddi sıhhat sorunlarıyla boğuşan bitkin bir adamdı. Bir oğlu ve nihayet hapishane duvarlarının haricinde görmeyi ummuş olduğu torunları vardı.

ABD tarihindeki en uzun haksız mahkumiyet davası rekorunu elinde bulunduran Simmons, şu anda 4. evre kolon kanseriyle savaşım ediyor. Oklahoma’nın haksız eylem yasası uyarınca eyaletten 175 bin dolar tazminat alması gerekiyor. Bu hapiste geçirdiği her yıl için 3 bin 645 dolar alacağı anlamına geliyor. Sadece hemen hemen bir kuruşunu bile görmüş değil, tedavi harcamalarını karşılamak için bir GoFundMe kampanyası yürütüyor.

Geçen hafta hukuk mücadelesini kazanmıştır ve resmen aklandı

Simmons 1974 senesinde, kendisini vaka yeriyle ilişkilendiren hiçbir fizyolojik kanıt olmamasına ve onun vaka gecesi Louisiana’da bulunduğunu belirten oldukca sayıda şahit ifadesine karşın, Oklahoma’da bir içki dükkanında genç bir beyaz hanımı öldürmekten idam cezasına çarptırıldı.

Dava, polise pek bir şey hatırlamadığını ve silahlı kişileri yalnız bir saniyeliğine gördüğünü söyleyen fakat Simmons teşhis eden 18 yaşındaki bir görgü tanığının ifadesine dayanıyordu.

Simmons’ın davası geçtiğimiz hafta bir yargıcın onu resmen masum duyuru etmesiyle eleştiri bir eşiği aştı. Bölge Yargıcı Amy Palumbo sonucunda, “Bu mahkeme, Simmons’ın mahkum edilmesine, cezalandırılmasına ve hapsedilmesine yol açan suçun… Simmons tarafınca işlenmediğini açık ve ikna edici kanıtlarla tespit etmiştir” dedi.

Bu karara karşın Simmons’ın durumu belirsizliğini koruyor. Bölge savcısı karara itiraz etti ve Oklahoma başsavcısının haksız eylem talebiyle ilgili iyi mi bir karar vereceği belli değil.

Avukatlarından Joe Norwood, “Şu anda bir iş bulamıyor. Her iki haftada bir kemoterapiye girmesi gerekiyor” diyor. Norwood eyaletin ödeyeceği tazminatın gelmesinin iki yıl sürebileceğini düşünüyor.

ABD tarihinde haksız yere en uzun süre cezaevinde kalan şahıs oldu

Şu anda Simmons’ın dışarıdaki yaşamı bir ‘yapılacaklar sıralaması’ çevresinde aşama kaydediyor: İlk NBA maçına gitmek, ortalama yarım çağ sonrasında dışarıda ışıklar ve süslemelerle yılbaşını kutlamak… Fakat yapmış olduğu planlar hemen hemen net değil, tek bilmiş olduğu en sonunda ailece olacağı.

Peki ya gelecek yıl? “O denli ileriye bakamadım bile” diyor. “Tazminatın bigün geleceğine inanıyorum fakat süre lüksüm var mı bilmiyorum” diye ekliyor. Devasa gülümsüyor ve keyifle kahkaha atıyor. Fakat yaşamının üçte ikisinden fazlasını haksız yere elinden alan ve kendisinden hâlâ özür dilemeyen hukuk sistemine karşı öfkesi sürüyor. “Bu olanlar geri alınamaz. Fakat hesap verilmeli” diyor.

Fotoğraf: GoFunmMe

Carolyn Sue Rogers, o Aralık gecesi Edmond Liquor Store’da yalnız bir arkadaşı hasta olduğundan çalışıyordu. İki silahlı adam içeri girdiğinde saat 21:30 civarındaydı ve ön kasada duran Rogers, polisi aramak için telefonu eline aldı. O anda 22 kalibrelik bir tabancayla başından vuruldu.

Saldırganlar sonrasında öteki tezgâhtara kasadaki parayı alıp bir kese kâğıdına doldurmasını emretti. Tam bu sırada Belinda Brown adlı genç üniversite öğrenicisi düzmece bir kimlikle tekila almak için dükkâna girdi. Polise bakılırsa, genç hanım saldırganlardan birinin yanından geçerken başından vuruldu. Katiller 1.000 dolardan fazla nakit para ve birkaç şişe içkiyle dükkândan firar etti. Brown hayatta kaldı, iki çocuk anası Rogers ise kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.

Aynı gece, 22 yaşındaki Simmons, ortalama 1120 km uzaklıktaki Harvey, Los Angeles’taydı O geceyi hissettiklerini şu şekilde konu alıyor:

Herr zamanki benzer biçimde bir geceydi, ta ki birini öldürdüğüm söylenene kadar. Tamamen masum olduğunuzda ‘Bu bir hata, düzeltilecek’ diye düşünüyorsunuz. Hayatımda asla Edmond’a gitmemiştim.

Katliam davası 72 saatten azca sürdü. Kendisi benzer biçimde tutuklanan 21 yaşındaki Don Roberts’ı o zamana kadar asla görmemişti. Birçok şahıs Simmons’ın o gece Louisiana’da olduğuna dair ifade vermesine karşın, savcılar iddianameyi, Brown’ın ifadesine ve onu teşhis etmesine dayandırdı.

Jüri kararıyla 6 Haziran 1975’te idam cezasına çarptırıldı. Simmons, “Ağladım şundan dolayı annem mahkeme salonunda feryat atıyordu. Tanım edilemez bir umarsızlık hissiydi” diyor. Cezası yaşam boyu hapse çevirildiğinde bile oldukca azca şey değişti.

2021 senesinde Simmons, işlemediği bir katliam sebebiyle 28 yıl hapis yattıktan sonrasında başka bir insanın aklanmasına destek olan avukat Norwood’a ulaştı. Norwood kısa süre sonrasında Simmons’ın ilk müdafa avukatının tüm görgü tanıklarını ifadeye çağırmadığını fark etti. Müvekkillerini dikkatsizlik etmiş olduğu için seneler sonrasında barodan ihraç edilen bu avukat, Simmons’ı haksız bir halde suçlayan polis kayıtlarının bir kopyasını dahi istememişti.

Polis ise görgü tanığı Brown’ın sekiz değişik sıralama esnasında dört kişiyi daha teşhis ettiğini belgeleyen raporu paylaşmamıştı. En önemlisi, Norwood 2022 senesinde mahkumiyet sonrası tahliye için yapmış olduğu başvuruda görgü tanığının “Simmons’ı ASLA sıralamada teşhis etmediğini altını çizdi. (Halen hayatta olan Brown yorum taleplerine cevap vermedi).

Avukat, “Hapishane giysisi giymiş ve zincirlenmiş iki siyah adamı müdafa masasında otururken belirlemek bir teşhis değildir” dedi. “Bu bir sıralama değil. Bu bir tuzak.”

Kendisiyle beraber tutuklanan Roberts, otuz yılı aşkın bir süre cezaevinde kaldıktan sonrasında 2008 senesinde şartlı tahliye edildi. Simmons’ı aklama çabaları ise ilkin oldukca yavaş ilerledi fakat geçtiğimiz bahar ansızın hız kazanmıştır.

Temmuz ayında Yargıç Palumbo yeni bir duruşma yapılmasına karar verdi. Simmons birkaç gün içinde geçen yaz kefaletle özgür bırakıldı. En büyük endişesi müvekkilinin ilerlemiş kanser hastalığı olan avukat Norwood, “Bu tam anlamıyla bir hayatta kalma meselesiydi” diyor.

Simmons 2021’den beri kolon kanseriyle savaşım ediyor. Ameliyat oldu fakat ertesi yıl hapishane doktorları karaciğerinde bir lezyon buldu. Simmons, covid’in süratli ve ölümcül yayılımıyla boğuşulduğu o dönemde bu lezyonun tedavi edilmediğini söylüyor ve “Hapisten çıkana kadar asla tedavi görmedim” diyor. (Oklahoma Ceza İnfaz Kurumu, Washington Post’un yorum talebine cevap vermedi.)

Federal tazminat için paralel bir süreçte kendisine danışmanlık meydana getiren Dallaslı avukat Kim T. Cole için ise bu kişisel bir dava. Simmons, Cole’un adam kardeşiyle 1990’larda hapisteyken dost olmuş. “Dışarıda olması mükemmel fakat yaşamının neredeyse 50 yılını yitirdi ve şimdi ölümcül bir hastalığın pençesinde” diyor.

Yasanın 175 bin dolarlık azami tazminatı komşu eyaletlerin oldukca peşinde kalıyor; mesela Teksas ve Kansas haksız mahkumiyetin her yılı için sırasıyla 80 bin ve 50 bin dolar veriyor.

Hesap veren yok ve bir özür dileyen dahi olmadı

Fotoğraf: Oklahoman gazetesi

Ebette sorun yalnız para değil. Simmons ve yakın çevresini rahatsız eden şey, eyalette asla kimsenin tüm bu olanlar için hesap vermemesi. Oklahoma Başsavcısı Gentner Drummond’un sözcüsü, devam etmekte olan davayı gerekçe göstererek yorum yapmayı reddetti.

Simmons’ın birçok kez şartlı tahliye talebini reddeden Oklahoma Af ve Şartlı Tahliye Kurulu’nun icra direktörü Tom Bates görüşme talebini geri çevirdi. Vali Kevin Stitt’in ofisi ve Edmond Polis Departmanı yetkilileri cevap vermedi. Edmond Güvenlik Müdürlüğü, 2014 senesinde yapmış olduğu açıklamada ‘bu suçtan dolayı yanlış kişilerin yargılandığına inanmak için hiçbir niçin olmadığını’ belirtmişti.

Bu yıl davaya müdahil olan bölge savcısı Vicki Behenna, hâkimin kararından önceki haftalarda Simmons’ın ‘aslına bakarsak masum’ olmadığını savundu. Sadece şimdi bir etkinlikte kendisiyle görüştüğünü ve yaşadıkları için hususi olarak özür dilediğini söylüyor. Sadece yaşlı adam bunun doğru olmadığını söylüyor.

Şimdi hastalığıyla iyi mi savaşım edeceğini ve iyi mi ayakta duracağını bulmaya çalışıyor. GoFundMe kampanyası masumiyetiyle ilgili manşetlere kadar 50 bin dolar hedefinin oldukca uzağındaydı. Sadece iyi haber: Aklanma kararından sonrasında katkılar 300 bin doları aştı. Anonim bir bağışçının tam 30 bin dolar destek verdiği aktarılıyor.

Glynn Simmons 48 yıl, bir ay ve 18 gün süresince hapis yattı. Geçtiğimiz hafta gerçekleşen duruşması ise 20 dakikadan azca sürdü ve sonunda verdiği hukuk mücadelesini kazanmıştır. “Fizyolojik olarak zayıf olabilirim fakat inancım daima güçlüdür” diyor. Elinden geldiğince eğleniyor, torununun torunlarıyla oynuyor. Birileri fotoğrafını çekerken gülümsüyor ve hapisten sonrasında iyi bir yaşamı olacağını düşünüyor.

Washington Post haberinden özetlendi ve Türkçeleştirildi.