Terry Virts, Mart 2015’te Internasyonal Uzay İstasyonu’ndan aşağı baktı. NASA astronotu, Dünya’nın üstüne düşen devasa, alışılmadık bir gölge görmüş oldu. Emekli astronot ve eski Internasyonal Uzay İstasyonu komutanı Virts, Mashable’a o anları anlatırken “Bu inorganik büyük, karanlık bir şeydi” ifadelerini kullanıyordu.
Ay’ın, Dünya’nın ve Güneş’in, bilhassa de gezegenimiz ile Güneş içinde dolaşan Ay’ın bu kozmik dansının yarattığı gölgeyi izledi. Bu bir tam Güneş tutulmasıydı; teknik olarak oldukça naturel bir vakaydı sadece bu o denli ender ve ürkütücü bir görünüm ki ne Dünya’da ne de uzay boşluğunda “oldukça naturel” hissettiriyor.
Uzay istasyonunun pencerelerinden dışarı bakan Virts, başka bir astronotla beraber büyük gölgeyi görmüş oldu. Gölge, Şimal Atlantik Okyanusu’nu geçti. Her neyse ki gökbilimciler Güneş, Ay ve Dünya’nın mekaniğine ve yerçekimine dayanarak yüzlerce yıl sonraki tutulmaları tahmin edebiliyorlar, dolayısıyla bu vakalar sürpriz değil. Öyleki olsaydı bu epey rahatsız edici gözlemlere yol açabilirdi.
Virts, “’Dünyada neler oluyor?’ diye düşünürdünüz” ifadelerini kullanıyor.
Peki tutulma gölgesi ISS’ten iyi mi görünüyor? Minik bir grup insan için ender görülen bir görünüm: Yörüngedeki habitatta aynı anda ortalama yedi astronot ve kozmonot bulunuyor.
‘Ne kadar abartsak azca!’
Bu gölgenin merkezindeki Dünyalılar için vaka dikkat çekici. Amerikan Astronomi Topluluğu’nda gökbilimci ve kıdemli danışman olan Richard Fienberg, bu senenin başlarında Mashable’a “Deneyimlerime nazaran konuşmam gerekirse bu tabloyu ne kadar abartsak azca” diyordu.
Ay, Güneş’in kör edici yüzeyini bulunduğunuz yere bağlı olarak ortalama 3-4 dakika süresince geçici olarak bloke ederek ışık kaynağımızın hayalet atmosferini yada Güneş koronasını ortaya çıkarır. Ay’ın gölgesinde ısı düşer ve ışık koyu alacakaranlığa doğru kaybolur. Hatta bazı hayvanlar garip davranmaya adım atar…
8 Nisan 2024’teki tutulmanın çapı ortalama 300 kilometre genişliğinde. Tam Güneş tutulmasını deneyimlemek için ne olursa olsun bu alan içinde olmanız gerekiyor. Bu alanın dışındakiler kısmi bir tutulmaya tanıklık edecekler. Kısmi tutulma da garip elbet sadece tam tutulmayla karşılaştırıldığında sönük kalır. İlk tam tutulma deneyimini 2017 senesinde Dünya’da deneyimleyen Virts, “1’den 10’a kadar puanlayacak olursak kısmi tutulma 10 üstünden 7 alır, tam tutulma ise 10 üstünden 1 milyon!” şeklinde konuşuyor.
Uzay istasyonunun komutanı olarak vazife yapmış olduğu günlerin peşinden Virts, havacılık danışmanı, yazar, podcast sunucusu ve daha fazlası olarak uzaya olan tutkusunu sürdürüyor. Yaklaşan tam Güneş tutulmasını kovuşturmak için eski astronot, tutulma çapında ortalama 400 şubeye haiz bulunduğunu söylediği Sonic Drive-In (evet, bir zincir hamburgerci) ile ortaklık kurdu. (Tutulma ABD’de Indianapolis, Dayton, Dallas ve Cleveland dahil olmak suretiyle bazı büyük metropol bölgelerinin üstünden de geçiyor.)
Eski astronot, “Mümkünse çaba gösterin ve gidip bu vakası izleyin” diyor. En sonunda ABD, 2044 yılına kadar başka bir tam Güneş tutulması görmeyecek. Öte taraftan tutulma esnasında isteyenler Güneş’e uygun gözlüklere gerek duymadan birkaç dakika bakabilecek.
Virts, tam Güneş tutulması deneyiminde bazı parlak gezegenlerin bile görülebileceğini aktarıyor.
Mark Kaufman, Mashable’da editör / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi
