NASA uzun bir süredir Jüpiter’in buzla kaplı uydusu Europa’nın, buzdan kabuğunun altında 60 ila 150 kilometre derinlere ulaşan derin bir deniz olduğundan şüpheleniyor.

Görünüşe gore NASA’nın Juno uzay aracı, yüzeyde oksijen oluşturan süreçlerin varlığına dair yeni kanıtlar buldu. Bu oksijenin, Europa’nın dev okyanuslarına aktarıldığı düşünülüyor. Üretilen oksijenin ise daha ilkin kabul edilen kadar olmadığı belirtiliyor. NASA’nın açıklamasında Jüpiter’in uydusunun her 24 saatte 1000 ton oksijen ürettiği, bunun da bir milyon insanoğlunun aynı sürede nefes alıp vermesine kafi gelecek kadar olduğu söylendi.

Ay’ın boyutlarına yakın olan Europa, gaz devi gezegen Jüpiter’in yörüngesinde dönüyor. Gezegenin uydusu, Jüpiter’in manyetik alanından kaynaklı radyasyonun etkilediği bir alanda içeriyor. Bunun sonucunda enerji yüklü parçacıklar (iyonlar) Europa’nın yüzeyini dövüyor. Böylece yüzeydeki su molekülleri parçalanıyor, ortaya da hidrojen ve oksijen ortaya çıkmış oluyor.

Juno uzay aracı, 2022’nin eylül ayında Europa’nın 350 km tanıdığından geçtiğinde, aracın üstünde yer edinen JADE cihazıyla parçacıkların yüzeyi bombalaması sonucu oluşan oksijen ve hidrojeni inceledi. Ölçümlere gore bu sayede her saniye 12 kilogram oksijen üretiliyor. NASA’nın açıklamalarına gore yüzeyde üretilen bu oksijen, uydunun yüzeyinin altında bulunan okyanusa ulaşıp, ihtimaller içinde bir metabolik enerji deposu yarattığı düşünülüyor.

Jüpiter’den Europa’nın yüzeyine çarpan yüklü parçacıkların iyi mi oksijen ürettiğini gösteren bir grafik.
Credit: NASA / JPL-Caltech / SWRI / PU

Her ne kadar Dünya okyanusları canlılıkla kaynıyor olsa da, Europa’da yaşamın varlığına dair herhangi bir kanıt yok. Sadece yaşamın bulunabileceği ortamlara evsahipliği yapmış olduğu düşünülüyor. Öteki bir deyişle bu uydu, uzayda “yaşanabilir” bir yer olabilir.

NASA bu buzlu dünyayla o şekilde ilgileniyor ki, önümüzdeki ekim ayında Europa’ya hususi bir vasıta gönderiyor olacak. Europa Clipper adındaki bu uzay aracı, neredeyse bir basketbol sahası uzunlukta ve uydunun 50 kez tanıdığından geçmesi için tasarlandı. 2030’da Europa’ya varması planlanan vasıta, yaşama uygun bir ortamın bulunup bulunmadığını araştıracak.

Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.